Hoe realistisch kan fantasie zijn?

Deze maand stond Chamath Palihapitiya in het nieuws. De ex-topman van Facebook heeft wroeging over zijn bijdrage aan de verslavende social media die de huidige sociale structuur in de samenleving kapot maken. Dat is nogal wat. Hoe is hij tot dat inzicht gekomen? Hij moet het boek The Circle van Dave Eggers gelezen hebben. Dat denk ik dan.


The Circle

The Circle is het verhaal over de ontwikkeling van social media / internet in onze (sociale) wereld. Het gaat over Facebook annex Google; tech bedrijven die langzaamaan onze sociale netwerken binnendringen en een nieuwe werkelijkheid creëren.

Global village

Volgens velen een oppervlakkige schijnwerkelijkheid vol met uitsluitend vluchtige contacten en korte ‘geluks’-momentjes gebaseerd op aardig zijn of aardig gevonden worden. Volgens anderen een ontwikkeling die leidt tot een veel bewuster leven, veel meer interactie en empathie met veel meer mensen en uiteindelijk de wereld als ‘global village’. Het boek beschrijft de langzame ontwikkeling, de geleidelijke maar zekere sturing van je privéleven door The Circle. Iedereen wordt meegenomen in deze ontwikkeling.

Google

De parallellen met de werkelijkheid van Google/Facebook en anderen is evident. De schrijver heeft deze bedrijven in het achterhoofd gehad en vervolgens door geredeneerd, geëxtrapoleerd. Waar zal het toe leiden? Het is angstig realistisch. Kijkend naar de ontwikkeling van het gebruik van Big Data gaan wij binnenkort veel beslissingen op basis van algoritmes logischer vinden dan beslissingen van mensen. Big Data zal spoedig gebruikt worden om gedrag te voorspellen en te beïnvloeden.

Veel informatie

In het boek gaat iemand werken voor The Circle, een tot de verbeelding sprekende werkgever. Net zoals in real life, waar bijvoorbeeld Google een paar jaar op rij werd uitgeroepen tot ‘beste werkgever’. Stapje voor stapje wordt de rol van The Circle belangrijker in het leven van betrokkene.

Bij The Circle gaat het om informatie, heel veel informatie. Hoe meer je van jezelf geeft, hoe meer je terugkrijgt. Sensoren, camera’s, likes op social media. One big happy familie, iedereen blij. Maar dan. Op de achtergrond figureert iemand die een kritische houding heeft, die meer en meer zijn geweten laat spreken. Die de hoofdpersoon in het boek uiteindelijk meeneemt in de weeffout van The Circle, de invloed die The Circle heeft op het dagelijks leven, een ontwikkeling die de mensheid meer kwaad dan goed doet… Het blijkt een van de oprichters van The Circle te zijn.

Privacy is diefstal

En nu komt deze maand een ex-topman van Facebook naar voren en spreekt over beïnvloeding en manipulatie, over het bewust verslaafd maken van gebruikers. Zo komt de werkelijkheid van The Circle toch wel angstig dichtbij. In het boek leidt de social media ontwikkeling uiteindelijk tot een anti-privacy ontwikkeling; “privacy is diefstal”. Maar ik hoop dat die fantasie echt fantasie blijft. Ik kan mij nog geen gelukkige mensheid voorstellen zonder privacy. Maar misschien ben ik ouderwets.